Is leis e sa scièntzia

Eleonora d'Arborea. Dipinto di fantasia di Antonio Caboni 1881Fatu-fatu torrat a pillu sa chistioni lìngua/dialetto e deu ndi seu arròsciu. S’urtima est stètia una trasmissioni in sa RAI TV (Dialetti e dintorni | Il dialetto sardo) in onda in totu Italia, a ndi chistionai ddoi fiant Flavio Soriga e una Sennora po sa Società Dante Alighieri.

In cincu minuteddus ant spoddiau sa vexata quaestio lompendi, e gei fiat ora, a un’arresurtau craru (po issus!).

Non connosciu sa trasmissioni e is chi ddoi fiant francu a Soriga e duncas no m’atrivu a nai nudda chi non pertochit sceti a su chi si bit e intendit in su video e, ddu naru in deretura, non m’est praxu su chi apu biu e inendiu.

Su coru de sa chistioni, e de s’avolotu chi si ndi est pesau apustis, est candu sa sennora de sa Società Dante Alighieri narat a Soriga ca su sardu no est lìngua po s’imperu chi si ndi fait: “tu non scriveresti in sardo leggi e trattati scientifici“.

Ohi su coru.
Tenit arraxoni, non ddu fadeus.
Ddu fadiant. Si andaus a circai in sa stòria agataus esemprus meda de leis e scièntzia in sardu, ddu at fatu Lianora de Arbarèe, ddu ant fatu àterus e in dònnia tempus a scriri is leis e sa scièntzia in sardu, ddu ant fatu e su sardu fut una lìngua,  ma nosu, is sardus de oi, de su 2016, non ddu fadeus prus.

Sa regioni (deu ia nai su parlamentu sardu) scriit is leis in sardu e apustis tradusit in italianu? No.
In su parlamentu sardu si chistionat in Sardu? No in italiano.
In s’universidadi de Casteddu chistionant e scrint in sardu? No in italiano.
Sa majoria de is scritoris sardus scrit in sardu? No in italiano.
Is giornalis e is televisionis de sa Sardìnnia chistionant in sardu? No in italiano.
Is chi si chèsciant de sa trasmissioni de sa RAI TV anca ant nau ca su sardu est dialetto ddu faint in sardu? No in italiano (po su prus).

A bosàterus si parit chi oindii su sardu tengat s’imperu e sa funtzioni de una lìngua?

Bortaduras, tradusiduras, furriaduras, de custas si ndi faint meda e s’ammostant ca su sardu podit essi imperau po chistionai de calisisiat cosa, ma in sa realidadi de sa Sardìnnia de oi su sardu benit imperau comenti narat sa sennora de sa Società Dante Alighieri, is leis e sa scièntzia no funt ni pensadas ni arraxonadas e nimancu scritas in sardu, ma in italianu e si banda beni funt furriadas apustis a su sardu.
Su sardu no est lìngua in sa realidadi de oi, ddu depeus amiti. Si podeus arrannegai, podeus scudi sa conca a su muru, podeus ingiuriai e ofendi a Soriga comenti medas ant fatu, ma sa cosa non càmbiat.

Teneus meda fueddadas, iaus a podi tenni una lìngua, ma non dda boleus, scioberaus s’italianu giai sempri, fintzas e candu scrieus unu cumentu in su web po critica a sa trasmissioni de sa RAI TV e scioberendi s’italianu cundennaus a su sardu.
Si su sardu no est imperau comenti lìngua sa curpa est sa nostra, sceti sa nostra.
Saludi.